AB Veri Yasası, Adil Erişim İçin Yeni Kurallar Öneriyor

Veri Yasası, bağlı cihazlar tarafından oluşturulan verilerin paylaşımına açıklık ve adalet getirme hedefiyle iddialı bir dijital politika çerçeve sunuyor. Avrupa Birliği, bugün hızla güncellenen dijital kural kitabına ilginç bir öneriyle geldi.

Komisyon, Veri Yasası'na sektöre özel düzenlemeler üzerinde çalıştığı için, bu konuda da son söz olamayacak. Ancak AB milletvekilleri bugün, Veri Yasası'nın uzun vadede yürürlükte olmasını planladıklarını ifade etti. İç piyasa komisyoncusu Thierry Breton bir basın toplantısında, "Bunun yatay bir metin olduğundan emin olmak istedik çünkü uzun vadeli olmalı, görünür olmalı, uzun vadede net olmalı." dedi.

Komisyon, verilere adil erişim ve veri kullanımına ilişkin uyumlaştırılmış kurallara ilişkin Yönetmelik Teklifi’ne ilişkin bir açıklamasında bulundu. Veri Yasası'nın verilerin yetersiz kullanılmasına yol açan yasal, ekonomik ve teknik sorunları ele alacağını söyledi. Mevzuatın önerilerinin, AB kuralları ve değerleriyle uyumlu veri ve teknolojilerin ekonomik ve toplumsal potansiyelini ortaya çıkarma olduğu bildirildi. Aynı zamanda işletmelerin, araştırmacıların, kamu idarelerinin ve genel olarak toplumun yararına verilerin AB içinde ve sektörler arasında serbestçe akmasına izin verecek tek bir pazar oluşturmak olduğu ifade edildi.

Komisyonun Veri Yasası İçin Birkaç Farklı Amacı Var

Komisyon, ana hedeflerini detaylandıran bir Soru-Cevap bölümünde, "Veri Yasası hem özel hem de kamu sektörü kurumları için verilere erişim engellerini kaldıracak ve aynı zamanda yaratıcıları için veriler üzerinde dengeli bir kontrol sağlayarak veri üretimine yatırım yapma teşviklerini koruyacaktır. Veri ürünleri ve hizmetlerine yatırım yapan şirketlerin ve bireylerin meşru çıkarlarına saygı gösterirken, veri ekonomisindeki aktörler arasında ve sözleşmelerinde veri değerinin dağılımında adaleti sağlayacaktır. Yeni kurallar, tüketicilere ve şirketlere, bağlantılı ürünlerinin ürettiği verilerle neler yapılabileceği konusunda söz hakkı vererek onları güçlendirecek.” ifadelerini kullandı.

Veri Yasası için komisyonun birden fazla farklı amacı olduğu söylenebilir. İlk olarak, sensör yüklü Nesnelerin İnterneti'nin (IoT), sözde 'akıllı' cihazlara sahip tüketiciler tarafından üretilen verilere erişim elde edebilmelerini sağlamak. Böylece de pazar gücünü dijital alanda daha da yoğunlaştırmasını önlemek istiyor. Aynı zamanda bir üreticiye, verilerini (rakip olmayan) hizmetlerini almak istedikleri kendi seçtikleri üçüncü taraflara gerçek zamanlı olarak sağlamasını gerçekleştiriyor. Komisyon, bunun satış sonrası onarımlar veya kestirimci bakım gibi yenilikleri teşvik etmesini bekliyor.

Bunun dışında, komisyon, daha güçlü platformlar ve piyasa oyuncuları tarafından daha küçük şirketlere ulaşmak istiyor. Açıkçası, daha az güçlü şirketin, en değerli verilerini çıkarmak için kötü niyetli sözleşme koşullarının dayatılmasından endişe duyuyor. Bu nedenle, Veri Yasası, hedefe yönelik bir "adalet testi" getireceğini söylemek mümkün. Veri Yasası mevzuatı, haksız olduğu kabul edilen veya tek taraflı olarak uygulanan sözleşme maddelerinin bir listesini belirleyecek. Özellikle bir şirketin sözleşme şartlarını tek taraflı olarak yorumlayabileceğini belirten maddeler gibi durumlar dikkate alınacak.

Komisyon, Yasa Dışı Veri Aktarımına Karşı Koruma Önlemi Alıyor

Komisyon ayrıca bağlayıcı olmayan model sözleşme şartları geliştireceğini ve tavsiye edeceğini vadediyor. Ayrıca bu standart maddelerin KOBİ'lerin önemli ölçüde daha güçlü bir pazarlık pozisyonuna sahip şirketlerle daha adil ve dengeli veri paylaşım sözleşmeleri müzakere etmesine yardımcı olacağını da duyurdu.

Üçüncü olarak, Veri Yasası, müşterilerin farklı bulut veri işleme hizmetleri sağlayıcıları arasında etkin bir şekilde geçiş yapmasına izin vermeyi amaçlayan haber kuralları önerecek. Buna göre, komisyon yasa dışı veri aktarımına karşı koruma önlemleriyle birlikte bulut hizmeti kilitlenmesini hedefliyor.

Dünyanın birçok yerinde bulut ve uç hizmet sağlayıcılarından yararlanan işletmelerin ve tüketicilerin, verilerini ve uygulamalarını bir sağlayıcıdan diğerine taşımasını kolaylaştırmak istedikleri biliniyor. Bu, ister özel bir fotoğraf arşivi isterse tüm bir işletme yönetimi olsun, fark etmiyor. Veri Yasası ise, bulut sağlayıcıları için yeni sözleşme yükümlülükleri ve veri ve bulut birlikte çalışabilirliği için yeni bir standardizasyon çerçevesi öneriyor.