Tarihte küçük Afrika adasında, eski kölelik izlerine bir yolculuk! Araştırmacılar, küçük Batı Afrika adası São Tomé’ye kadar iz sürerek plantasyon köleliğinin kökenlerine ışık tuttu! Şimdi sizlere Antiquity dergisinde 14 Ağustos’ta yayınlanan bulgulardan bahsedeceğiz. Adadaki 16. yüzyıldan kalma bir şeker fabrikası ve mülküyle ilgili yapılan bir soruşturmanın sonucu bu!
Anlamlı bir şekilde, yeni çalışma, çoğunlukla Brezilya ve Batı Hint Adaları’ndan 17. yüzyıl kayıtlarıyla belgelenen bir endüstri hakkında yeni bilgiler sunuyor. Kölelik ve Afrika adası ile ilgili detaylar yazımızda.
İlginizi Çekebilir: Megafauna Yok Oluşu ve Orman Yangınları Arasındaki Gizem Çözülüyor Mu?
São Tomé
Gine Körfezi’ndeki Gabon’un 150 mil batısında bulunan São Tomé, ilk olarak 15. yüzyılın sonlarında Portekizliler tarafından yerleştirildi.
Bol miktarda odun, tatlı su ve şeker kamışı yetiştirme potansiyeli dahil olmak üzere adanın bereketli kaynakları, onu kolonizasyon için çekici bir olasılık haline getirdi.
Adaya kötü bir ün kazandıran yüksek sıtma oranlarına rağmen, Portekiz monarşisi adayı doldurmayı amaçlıyordu. 1495’te hükümlüler, Yahudi çocuklar ve köleleştirilmiş Afrikalılar, gelişen şeker ticaretine iş gücü sağlamak için zorla oraya yerleştirildi.
Yalnızca el emeği için köleleştirilmiş bireylere dayanan diğer Portekiz şeker fabrikalarının aksine, São Tomé’nin şeker plantasyon sistemi, kölelik ile ilgili detaylar ortaya çıkardı. Şöyle ki çok çeşitli görevleri yerine getiren köleleştirilmiş işçileri de içeriyordu.
Bu görevler, şeker kamışının hasadı ve işlenmesinden, değirmenlerin inşası ve işletilmesi için gerekli olan marangozluk ve taş işçiliğine kadar uzanıyordu.
Bu benzersiz sistem, araştırmacıların “tropik bölgelerde şeker monokültürü ve köle işçiliğine dayalı ilk plantasyon ekonomisi” olarak adlandırdıkları şeyin temelini attı.
Adanın şeker üretimindeki başarısı o kadar büyüktü ki, 1530’larda São Tomé, Portekiz şeker operasyonlarının merkezi olan bir Atlantik takımadası olan Madeira’yı geride bıraktı.
São Tomé’de düzinelerce şeker fabrikası kuruldu. Ve yeni analiz edilen Praia Melão arazisi bu çalışmanın odak noktası oldu.
Almanya’daki Köln Üniversitesi Afrika Çalışmaları Bölümü’nde tarihsel bir antropolog olan baş araştırmacı Dr. M. Dores Cruz WordsSideKick.com’a “Şeker üretimi çok karmaşık bir süreçti” ifadelerinde bulundu. “Bugünkü gibi poşetlere sarılı ve gevşek değildi.”
Arkeolog ekibi, iki katlı bir taş bina olan Praia Melão’daki şeker fabrikasının şeker üretim sürecinde çok önemli bir rol oynadığını belirtti. En üst katta ev odaları ve alt katta bir şeker kaynatma odası bulunuyordu.
Ayrıca Madeira’da kullanılanlara benzeyen seramik şeker kalıplarının parçalarını da ortaya çıkardılar. Ancak, São Tomé’nin başarısı zorluklarla dolu değildi. Ada, yüksek nem, hızla büyüyen ormanlar ve köle ayaklanmaları nedeniyle şeker üretimi talepleriyle boğuşuyordu.
Nihayetinde Portekizliler, 17. yüzyılın başlarında plantasyon modelini yanlarına alarak operasyonlarını Brezilya’ya kaydırdı.
São Tomé değirmenleri 19. yüzyılda kötüleşmişti.Ancak yazarlar, şeker-kölelik bağlantısını anlamak için araştırmanın hayati önem taşıyacağını belirtiyor.
Bu arada çalışmanın tamamının 14 Ağustos’ta Antik Çağ‘da yayınlandığını belirtelim.