Büyük Bir İfşanın Tarihçesi: Edward Snowden ve Veri Güvenliğinin Gelişimi

Bundan 8 yıl önce Edward Snowden isimli bir istihbarat uzmanı, A’nın (NSA) Amerika’nın kendi vatandaşları dahil birçok ülke vatandaşını sivil-suçlu ayırt etmeksizin izlediğini ifşa etti. Olayı hafızalarda tazelemek gerekirse, 2013 yılının Haziran ayında Edwars Snowden isimli eski NSA çalışanı,  şehrinde gazetecilere verdiği röportajla bu ifşayı duyurdu. İfşa, eski Ulusal İstihbarat Direktörü ’in yaptığı açıklamadan 3 ay sonra oldu. Oysa Clapper, Amerikalıların verilerini toplamadıklarına dair söyleminde yeminli ifade vermişti The Guardian’dan ’ın hazırladığı habere göre, ABD’nin  ulusal güvenlik birimleri olan  ve ’ın Microsoft, Yahoo, Google, Facebook, PalTalk, AOL, Skype, YouTube ve Apple’ın sunucularına bağlanarak bilgi topladığı takip için ise kullanılan programın kod adının PRISM olduğu söyleniyordu. NSA’ın ulaşabildiği bilgiler merkezi sunucular üzerinden sesli ya da videolu konuşmalar, fotoğraflar e-postalar ve bağlantı legoları gibi kişisel verileri içeriyordu. Aynı zamanda bu izleme veya dinlemeler herhangi bir mahkeme kararı alınmaksızın, sadece suç şüphesi olan kişiler için değil herkes için yapılıyordu. [caption id="attachment_2345" align="alignnone" width="1771"] İfşadan sonra Amerika, Ulusal güvenlik ajansına bazı kısıtlamalar getirmek durumunda kalmıştı[/caption]

Snowden’in 2013 yılındaki ifşası dünyada büyük çalkantılara sebep oldu. Almanya başbakanı Merkel’in de dinlediği ortaya çıktı. Almayaya’daki kamu ve özel sektörlerin dinlenmesi yanı sıra 500 milyon telefon konuşması, e-posta yazışmaları ve SMS mesajlarının NSA dinlemelerine dahil olduğu anlaşıldı. Bu dinlemeler Avrupa kamuoyunda büyük rahatsızlık oluşturmuştu. Öte yandan Snowden’in The Guardian gazetesine sızdırdığı belgelere göre ABD’nin dinlediği ülkeler arasında Avrupa’da Fransa, İtalya, Yunanistan; Asya’da Japonya, Güney Kore, Hindistan; Kuzey Amerika’da Meksika da yer alıyordu. Listede elçiliği dinlenen bir diğer ülke ise Türkiye’ydi. Öte yandan  ABD’nin Türkiye ile ortak izleme faaliyeti yürüttüğünü açıklamıştı.

[caption id="attachment_2350" align="alignnone" width="400"] Alman Der Spiegel gazetesi olayı gündemine taşımıştı.[/caption] Bu olayın Avrupa’da ciddi rahatsızlık oluşturduğunu söylemiştik. Sızıntıların ardından Avrupalı devletler, internet sunucusu şirketlerine Avrupalı vatandaşların işlemlerini bulundukları ülke sınırları içerisinde yapmalarını istedi. Amerika’da ise güvenlik mi yoksa özgürlük mü daha önemli soruları fazlasıyla arttı. Keza 11 Eylül olaylarından sonra “güvenlik” olgusunun daha önemli olduğu herkesin ikna olduğu bir söylem haline gelmişti. Peki, devletin “güvenlik” adı altında tüm vatandaşlarını dinlemesi ne kadar etikti? https://www.dailymotion.com/video/x2shzrj Snowden’in ortaya çıkardığı dokümanlardan sonra, istihbarat örgütlerinin Amerikan vatandaşlarının iletişim bilgilerini saklamak gibi geniş yetkilere sahip olan değişti. Onun yerine ise isimli yasa getirildi. Edward Snowden 8 yıldır Rusya’da yaşıyor. Rus yönetimi kendisine süresiz oturma izni vermiş durumda ancak ülkesine dönemiyor. Amerikan casusluk yasalarına göre ömür boyu hapse mahkum olması yüksek olasılık. Ed Snowden, ’a verdiği röportajda, ifadelerine yer veriyor.

Türkiye’de bilişim suçlarına dair en geniş kapsamlı düzenleme yer alıyor. Yasada yer alan 243- 245 maddelerinde bilişim sistemine bütününe ya da bir kısmına hukuka aykırı olarak olarak kalmaya devam eden kimsenin 1 yıla kadar hapis veya para cezası verileceği yer alıyor. Bunun yanı sıra sistemi engelleme, bozma, erişilmez kılma, verileri yok etme veya değiştirme suçu, banka veya kredi kartının kötüye kullanılması suçu, yasak cihaz ve program kullanma suçları da yasaya göre tanımlanmış durumda.

Abd’de dahil diğer telefon firmalarının müşterilerinin konuşma kayıtlarını gizli bir mahkeme kararıyla NSA’ya verdiği ortaya çıktı. [caption id="attachment_2348" align="alignnone" width="690"] Verizon isimli Amerikan telekomünikasyon şirketi[/caption] NSA’nın elindeki PRİSM isimli bir program sayesinde tüm internet devlerinin sunucularına girdiği ve buradan istediği kişiye ait istediği bilgiyi çekebildiği ortaya çıktı. Bu ise Avrupalı internet sunucularının tepkisini çekmişti. Örneğin IBM, Microsoft’un bulut hizmetlerini kullanmama kararı aldı. Sonuç olarak firmalar, Amerikan hükumetine bazı kısıtlamalar getirdi. [caption id="attachment_2347" align="alignnone" width="1200"] Prism isimli NSA kaynaklı veri kaydetme programı[/caption] NSA’dan sızdırılan belgeler dünyadaki 122 liderin dinlendiğini gösteriyor. Bunlar arasında Almanya başbakanı ’in oluşu oldukça dikkat çekmişti. NSA’nın bir kullanıcının gezindiği tüm internet bilgilerinin kayıt altına alındığı isimli bir yazılımı kullandığı açığa çıktı. NSA’nın Google ve Yahoo’nun veri merkezlerine izinsiz olarak girdiği görülüyor. Bu haberden sonra iki firma güvenliği arttıracağına dair açıklama yapmışlardı.