Çin'de Gıda Dağıtım Devlerinin Kâr Modelini Vuracak Yeni Düzenleme

Çin’de gıda dağıtım devlerinin kâr modellerini aksatacak yeni bir düzenleme geliyor. Son yıllarda internetten yemek siparişi verme oldukça revaçta. Özellikle yoğun bir iş temposuna sahip olanlar için evde yemek yapmak yerine uygulamalar üzerinden kolayca sipariş verebiliyor. Böylece son yıllarda gıda dağıtım sektörü büyük bir hızla zirveye doğru tırmanıyor.

Dünyanın kalabalık ülkelerinden olan Çin’de de gıda dağıtım sektörü incelendiğinde; 2016 ve 2020 yılları arasında Çin'de internetten yemek siparişi verenlerin sayısı ikiye katlanarak 400 milyona ulaştığı görülmektedir. Sektördeki patlama kısmen, ülkenin gıda dağıtımcılarının müşteriler ve işletmeler için verdiği cömert sübvansiyonlar sayesinde gerçekleşti. Özellikle Meituan ve Ele.me adlı iki şirketin piyasaya hâkim olmaya başlamasıyla işler farklılaştı. Onlar, tüccarlar için ücret artırmaya başlamıştı. Ancak yeni bir düzenleyici değişiklik, kâr modellerini aksatacak gibi görünüyor.

Teklif, Çin Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonundan Geldi

Bir grup Çinli yetkili, cuma günü, gıda dağıtım platformları için yeni bir düzenlemeye gittiklerini duyurdu. Yetkililer, yiyecek ve içecek işletmelerinin işletme maliyetlerini düşürmek için yiyecek dağıtım platformlarının restoranlara uygulanan hizmet ücretlerini daha da düşürmesi gerektiğini düşünüyor. Haber, Meituan'ın hisse senetlerini cuma günü %15'ten fazla düşürerek piyasa değerinden 25 milyar doları aştı. Diğer taraftan Meituan'ın ezeli rakibi Ele.me'yi işleten Alibaba’nın ise, hisselerinin yaklaşık %4 düştüğü görüldü.

Teklif, ülkenin devlet planlayıcısı olan Çin Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu tarafından bir direktifle birlikte geldi. “Mücadele eden hizmet sektörlerinin toparlanmasına yardımcı olmak” ifadeleri kullanıldı. Yeni kural ile birlikte, uzun vadede internet devlerinin kârlarını azaltması ön görülüyor. Elde edilen komisyonlar, Eylül 2021'de sona eren üç ayda Meituan'ın gelirlerine %60'a varan oranda katkıda bulundu. Gıda teslimatı firmanın en büyük gelir kaynağı olmaya devam etse de oteller gibi diğer tüccar türlerinden de komisyon aldığı biliniyor. Yine Alibaba'nın gıda dağıtımı şirketi Ele.me'yi 2018'de satın almasının ardından dağıtım, Alibaba’nın ana işlerinden biri haline geldi. Ancak e-ticaret hala Alibaba’nın ana gelir motoru olmaya devam ediyor.

Gıda Dağıtım Sektöründeki Çalışanların Güvenliği Ön Planda

Her geçen gün büyüyen gıda dağıtım sektörüne karşılık Çin'in gıda dağıtım platformları, kârlılıklarını aşındırabilecek diğer değişikliklerle boğuşuyor. Çin'deki milyonlarca gıda dağıtım çalışanını tehlikeye atan yüksek stresli ortam, 2020 yılına ait viral bir makale ile gün ışığına çıkardı. Algoritmalar, insan kapasitesini ve yol olaylarını tam olarak hesaba katmayan verimliliği optimize ediyor. Özellikle sürücüler, genellikle görevleri tamamlamak için zor artlar altında çalışıyor.

Çinli yetkililer, çalışanlarının güvenliğini artırmak için gıda dağıtım platformlarına bu yönde talepte bulundu. Ardından Meituan ve Alibaba, sürücülere sesli komut işlevlerine sahip bağlantılı kasklar vermeye başladı. Bu sayede sürücülerin scooterlarıyla caddede koşarken en azından telefonlarını kontrol etmeleri gerekmeyecek. Platformlar ayrıca sürücüler için teslimat süresi sınırlarını da gevşetiyor. Ancak bu noktada Meituan ve Ele.me için zorluk, çalışanların refahını ve işletme kârlılığını nasıl dengeleyeceği üzerinedir.

Bu hususta Meituan, birtakım önlemler alarak, el emeğine olan bağımlılığını azaltmak için şimdiden çalışıyor. Hatta ısa süre önce, birkaç Çin şehrinde küçük ölçekli denemeler yürüten bir kurye uçağı filosunu tanıttı. Ürün yinelemesinin ilk aşamasında ve düşük irtifa dronları için düzenlemeler Çin'de hala şekillenmiş değil. Aynı zamanda drone ile etkinleştirilmiş gıda dağıtımının ekonomik uygulanabilirliği de kanıtlanmamıştır. Ancak otomasyon, yoğun emek, isteğe bağlı hizmet sağlayıcıların daha güvenli ve maliyet tasarrufu sağlayan bir geleceği test etmesinin en az bir yoludur.