Clean Code Nedir? Nasıl Yazılır?

Günümüzde oldukça popüler olan yazılım sektöründe bilinmesi gereken en önemli konuların başında Clean Code yaklaşımı geliyor. Okunabilir kodun ilk adımı olan clean code yaklaşımını yakından inceleyelim.

Clean Code Nedir?

Clean Code yani temiz kodun en popüler tanımı, anlaşılması ve değiştirilmesi kolay koddur. Temel amacı, basit ama verimli, okunabilir, test edilebilir ve ayrıca yeni ihtiyaçlara uyarlanabilir kodların yazılmasıdır.

İlginizi çekebilir: Python mı? Java mı? İlk Hangi Yazılım Dili Öğrenilmeli?

Temiz Kod Yazmak Neden Önemlidir?

Kullanıcılar arasında oldukça popüler olan bir şirket vardı. Belirli bir süre sonra yazılımda güncellemelerden kaynaklı hata sayıları çoğaldı. Bu durum kullanıcıların da dikkati çekti ve uygulamayı bırakacak kadar hayal kırıklığına uğradılar. Sonunda şirket iflas etti. Bu şirkette mühendis olan bir kişiye bu durumun nedeni sorulunca şu cevabı verdi. “Ürünü piyasaya hızlı bir şekilde sunduk ve bu durumdan kaynaklı kodda karmaşıklıklar meydana geldi. Daha fazla özellik eklendikçe kod daha da kötüleşti ve artık onu yönetemez hale geldik.”

İşte bu olay kötü kod yazmanın sonucudur ve kuruluşunuzu çökertebilir.

Peki, kötü kod yazmanın maliyeti sadece iflas mıdır?

Kod karmaşası oluşmaya devam ettikçe, geliştiricilerin uygulamaya bakım yapma durumu zorlaşıyor. Bu nedenle geliştiriciler daha yavaş ve dikkatli bir şekilde kodlamaya devam ediyor. Böylece geliştiricinin verimi düşüyor. Verimlilikte düşüşü gören yönetim, karışıklık üzerinde çalışmak için daha fazla kaynak ekler ve bu da sonunda işleri daha kötü hale getirir.

Nasıl Temiz Kod Yazılır?

Anlamlı İsimler Kullanın

Değişkenler, fonksiyonlar, sınıflar, argümanlar, diziler gibi birçok syntax (sözdizimi) isimi yazılmaktadır. Kodlarınızda anlamlı isimler kullanmayı alışkanlık haline getirmelisiniz. Bu durum üç amacı yerine getirmektedir. Bunlar;

Örnek vermek gerekirse, Bir programcı, “a” harfini kullanıcı sayısı olarak tutmuş olabilir ama bu doğru bir yaklaşım değildir. Sonuçta başka bir programcı “a” harfinin kullanıcı sayısı olduğunu anlamaya bilir. Bunun önüne geçmek için usersCount gibi anlamlı bir isimlendirme kullanmalısınız. 

Kendi Standardınızı Yakalayın

Kendinize ait bir tarz veya standart bulun. Bu özellikle birden fazla proje ile çalışınca üretkenliğinizi arttıracaktır. Bir şeyleri güncellerken veya yeni bir özellik eklerken daha hızlı olmanızı sağlayacaktır.

Tek Sorumluluk İlkesini Uygulayın

Nedir bu tek sorumluluk ilkesi? Solid prensiplerinden de olan bu kavrama göre her şeyin (class, fonksiyon, metot…) yalnızca bir işlevi vardır. Bu işlerinizi temiz, anlaşılması kolay ve daha esnek hale getirecektir.

Kodunuzu Yeniden Düzenleyin (Refactor)

Refactor, mevcut kod içerisinde kod gövdesini yeniden yapılandırmak, dış davranışı değiştirmeden içyapısını değiştirmek için kullanılan tekniktir. Yeniden düzenleme, ileride olacak geliştirmelerin maliyetini düşürür.

Dezenformasyondan Kaçının

Belirli bir anlam ifade eden kelimelere dikkat edin. Türü gerçekten bir liste olmadıkça, bir hesap grubuna ”hesapListesi” olarak atıfta bulunmayın. Kelimelerin belirli bir anlamı vardır ve yanlış sonuçlar doğrabilir.

Kod Tekrarına Düşmeyin

Kod tekrarı, yazılımdaki tüm kötülüklerin kökü olabilir. Tekrarlanan kod, mantıkta bir değişiklik olduğunda veya sisteme bir güncelleme geldiğinde birden çok yerde değişikliğe gitmeniz demektir. Bir görevi parçalara ayırın ve %90’ının yeniden kullanılabilir olduğundan emin olun.

Dilinizin Kurallarını Bilin

Her dilin kendine ait yazım kuralları vardır. Kimi dilde boşluklara dikkat edilirken, kimi dilde süslü paranteze dikkat edilir. Dilinize ait isimlendirme stillerini öğrenin. Örneğin, Java’da CamelCase (Kelimeler bitişik ve ilk harfleri büyük) stilinde yazılırken, Python’da snake_case (Kelimeler arası alt çizgiyle ayrılır) stili kullanılır.

Gereksiz Yorumlardan Uzak Durun

Yorumlar, insanların daha sonra anlamalarına ve diğer programcıların aynı proje üzerine çalışmasına yardımcı olur. Koddaki yorumlar, kodunuzun açıklayıcı olmadığı anlamına gelebilir. Bu sizi kötü geliştirici durumuna düşürebilir. Amerikalı bir yazılım geliştiricisi olan Jeff Atwood’un yorum yazmakla ilgili meşhur bir sözü vardır. Bu söz;

Telaffuz Edilebilir İsimler Kullanın

Bir ismi telaffuz edemiyorsanız, o ismi kullanmayın. Yanlış anlaşılmalar ve istenmeyen durumlar meydana gelebilir.

Tasarım Kalıplarına Hâkim Olun

Tasarım kalıpları çok geniş bir konudur. Tasarım kalıplarını incelerseniz geliştiricilerin karşılaştıkları sorunların çözümlerini bulabilirsiniz. Bu çözümler uzun uğraşlar sonucu sayısız geliştirici tarafından denenmiş ve onaylanmış kalıplardır. Tasarım kalıplarının amacı, tekerleği baştan icat etmekten kaçınmanızı sağlar. Yani var olan çözümleri bilip uygun olan yerde kullanmanızı sağlar.

Sonuç olarak temiz kod yazmak, bugünden çok geleceğe yatırımdır. Yazılımcıların ustalaşmak için bilmesi gereken tekniklerden biridir.