Crispr Gen Teknolojisi Nedir, Ne İşe Yarar?

CRISPR, düzenli aralıklar ile bölünen karşılıklı olarak tekrar eden kümeleri ifade eder. CRISPR teknolojisi ise prokaryotik organizmaların genomlarında bulunan DNA dizilimidir. Cas9 terimi ise CRISPR DNA dizileri ile ilgili bakterilerin bağışıklık sistemi ile alakalı DNA’ da bulunan fosfodiester bağını kesen enzim olan endonükleaz enzimini anlatmak için kullanılır.

Crispr Gen Teknolojisi Nedir?

Crispr gen teknolojisi bir genom düzenleme aracıdır. DNA üzerinde ekleme çıkarma yapmalarına olanak veren bu teknoloji DNA dizilimlerini değiştirmelerine olanak sağlıyor. Crispr gen teknolojisi “DNA’da ameliyat yapabilen teknoloji” olarak da anılır.

CRISPER kelimesi “Clustered Regularly Interspaced Palindromic Repeats” tam açılımıdır. Türkçe’ye tam olarak çevirisi henüm yapılamayan bu terim “Düzenli Aralıklı Palindromik Tekrar Kümeleri” olarak şu an bahsediliyor.

İlginizi Çekebilir: Sheetgo Elektronik Tablo Yükseltme Teknolojisi İçin 1,88 Milyon Euro Topladı!

Crispr Gen Düzenleme Teknolojisinde Tarihsel İlerleme

Osaka   Üniversitesinden   Yoshizumi   Ishino önderliğinde bir araştırma grubu genlerin analizi ve tekrar dizinleri ile ilgili yürüttüğü araştırmalarda E.coli bakterisinde birbirlerini tekrarlayan DNA kümelerinin olduğunu keşfettiler.

Jennifer Doudna ve Emmanuelle  Charpentier isimli araştırmacılar CRISPR-Cas  teknolojisinin  genom  düzenleme  aracı  olarak 2012 yılında çalışmalara öncülük etmiştir. Cas9 endonükleazının, iki RNA molekülü ile birleştirilmek ve hedef DNA'nın laboratuvar ortamında kesilmek amacı ile yönlendirilebileceğini gözlemlemişlerdir.

Fenz Zhang ve araştırma grubu 2013 yılında CRISPR-Cas9 teknolojisini ilk kez ökaryot hücrelerinin gametinde bulunan genlerin tümünü (genom) düzenlemek amacı ile kullandılar. 2013 yılında Harvard Üniversitesinden bir başka araştırma grubunun yaptığı araştırmalarda memeli hücrelerinde de genom düzenlenmesinde başarılı olundu.

Crispr Gen Değiştirme Teknolojisi Ne İşe Yarar?

Bu teknoloji bitki, hayvan ve insan genlerini düzenleyebilir. Bu sayede hücre anemisi, kas distrofisi, kistik fibrozise neden olan mutasyonlara ulaşılarak düzeltilebilir. Körlük hastalığının tedavisi de artık mümkün hale gelmiştir. Bunlara yönelik fareler üzerinde araştırmalar yürütülmüş ve bu araştırmalar başarı ile sonuçlanmıştır.

Gen aktarımı yolu ile oluşturulan genetiği değiştirilmiş (transgenik) bitkiler genom düzenlenmesi ile istenilen özellikler bitkilere aktarılabilecektir.

Crispr gen teknolojisinin maliyeti düşürüldü ve tek seferde yüz binlerce insanın geninin düzenlenmesi günümüzde mümkün hale gelmiştir. Bu sebep ile hastalıklar için olası nedenlere yönelik testleri geliştirmeye yönelik devam etmektedir. Kalıtsal hastalıklara yönelik ilaç üretiminde Crispr gen teknolojisi kullanılmaktadır.

Crispr gen teknolojisi ile hayvandan insana organ nakli ve donörden alınan organın ihtiyaç sahibi hastaya nakil edilmesi işlemi sırasında ki risklerde minimuma indirilmesi mümkün hale gelmektedir.