Elektromanyetik Spektrumda Savaş: Elektronik Harp

Savaş teknolojisinde elektronik alt bileşenlerin sayısı giderek artıyor. Akıllı mühimmatlar, insansız hava araçları ve beşinci nesil uçaklar modern ordular için ciddi birer tehlike. Yeni nesil savaş teknolojisi modern orduları önlem almaya itiyor. Modern orduların yeni nesil silahları durdurmak için ilk tercihi elektronik harp kabiliyetine yatırım yapmak. Türk Silahlı kuvvetleri uzun yıllardır elektronik harp kabiliyetlerini yükseltmek için çalışmalar yürütüyor. Bu çalışmaların meyvelerini de almaya başlamış durumda. Sınır ötesine düzenlenen pek çok operasyonda bu sistemlerin kullanıldığını görüyoruz. Elektronik harp modern orduların savaş alanını dalga boyuna indiriyor.

Elektronik Harp Nedir

Elektronik harp, elektromanyetik spektrumda üstünlük sağlamak için yürütülen savaştır. Üç temel yapıdan meydana gelir bunlar; elektronik taarruz (ET), elektronik savunma (ES) ve elektronik destektir (ED). Elektronik Taarruz (ET) / Electronic Attack (EA): Elektronik haberleşmenin ve istihbaratın engellenmesi işlemidir. Düşman kuvvetlerin elektronik teçhizatını, iletişim ve istihbarat kanallarını engellemek, karıştırmak ya da tamamen işlevsiz kılmak gibi işlemleri kapsar. Radarları yanıltmak için stealth (görünmezlik) teknolojileri de bu kapsamda değerlendirilir. Elektronik Savunma (ES) / Electronic Defense (ED): Dost kuvvetlerin elektronik teçhizatını, iletişim ve istihbarat kanallarının korunmasını kapsar. Düşman kuvvetlerden gelen elektronik taarruzu engellemek için geliştirilmiş sistemlerdir. Elektronik Destek (ED) / Electronic Support (ES): Dost ve düşman kuvvetlerin yerlerini, iletişim kaynaklarını, teçhizatlarını… vb. tespitini sağlar. Bu sayede düşman birliğin büyüklüğü, kullandığı ekipmanın içeriği gibi önemli bilgiler ele geçirilir. Bu bilgiler dost kuvvetlerin önlem almasını sağlar.

Elektronik Harbin Tarihi

Elektronik harp, modern silahların kullanımı ile askeri literatüre girmiş bir kavram. Yirminci yüzyılda özellikle radar teknolojisinin gelişmesi ve telsiz frekanslarının yoğun olarak kullanılması bu teknolojinin doğuşuna zemin hazırladı. 1905 yılında Rus – Japon savaşı esnasında telsiz frekansının karıştırılması ilk örnek sayılabilir. İkinci Dünya Savaşında elektronik harbin önemi savaş boyu giderek arttı. Bu yıllarda telsiz frekanslarına sızılarak istihbarat toplamak ve düşmanı yanıltmak gibi amaçlarla yoğun olarak kullanıldı. Günümüzde az sayıdaki ülke gelişmiş elektronik harp teçhizatına sahip. Bu ülkelerden çok daha azı ise bu ileri teknoloji ürünü silahları üretmekte. Türkiye’de bu teknolojiyi üretebilen nadir ülkeler arasında.

Türkiye’nin Elektronik Harp Kabiliyeti

Türkiye elektronik harp kabiliyetini arttırmak için 1980li yılların sonunda yatırımlarına başladı. Bu alanda başta ASELSAN olmak üzere Türk firmaları çalışmalarını devam ettirmekte. Savunma Sanayi Başkanlığı (SSB) elektronik harp teknolojisine ciddi miktarda yatırım yapmakta. Yatırımlar sonucunda 1990’lı yıllarda HEWS ve SPEWS gibi başarılı projeler ortaya çıktı. Projeleri KORAL gibi sistemler izledi. Günümüzde Türk Silahlı Kuvvetleri elektronik harp alanında sayılı ülkeler arasında. Etkinliğini yurtiçi ve yurtdışındaki operasyonlarda kanıtlamış birçok silah sistemine sahip. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Sahip Olduğu Sistemler

HEWS

Projenin ana yüklenicisi ASELSAN’dır. Helikopter Elektronik Harp Suiti Geliştirme Projesi olarak bilinir. Projenin amacı TSK envanterinde bulunan sabit ve döner kanatlı hava sistemlerinin elektronik harp kabiliyetini arttırmaktır. Proje kapsamında hava taşıtları; kızıl ötesi, radyo frekansı ve lazer güdümlü füzelere karşı kendisini koruyacak ve karşı tedbir almasını sağlayacak ekipmanlar ile donatılmıştır. SPEWS-II Hava Kuvvetleri Komutanlığı bünyesindeki F16C Blok-50 uçaklarının elektronik harp kabiliyetini arttırmayı amaçlayan projedir. İngiliz havacılık firması BAE Systems ve ASELSAN ortaklığı ile geliştirilmiştir. Uçak içerisinde bulunan karşı tedbir salma sistemi ile uyumlu çalışır. Düşman unsurdan yönlendirilen tehdide karşı; tespit, teşhis, aldatma ve karşı harekât kabiliyetlerini arttırmaktadır.

KARA SOJ

Kara konuşlu uzaktan elektronik destek (ED) / elektronik taarruz (ET) kabiliyeti kazanımı projesidir. Proje kapsamında kara araçlarının üzerine yerleştirilecek sistemler ile düşman kuvvetin hava savunma kabiliyetinin zayıflatılması hedeflemektedir.  Proje KARA SOJ (stealth off jammer) elektronik destek (ED) ve KARA SOJ (stealth off jammer) elektronik taarruz (ET) olarak iki aşamalıdır. KARA SOJ ED, düşman kuvvetin radar ve telsiz frekanslarının tespit ve telsiz yayınlarını karıştırma işlemini gerçekleştirmektedir. KORAL KARA SOJ projesi kapsamında ASELSAN tarafından geliştirilmiştir. Elektronik destek (ED) sistemi ve elektronik taarruz (ET) sistemi olmak üzere iki 8x8 araç üzerine monte edilerek kullanılır. Sahip olduğu yetenekleri ile düşmanın sistemlerini karıştırabilir ve yanlış yönlendirir. Düşman radarlarını alanını daraltabilir, sahte sinyaller yayabilir. Düşmana ait telsiz iletişimini tamamen durdurur. Resmi olarak bilgi bulunmasa da yaklaşık 400 ile 500 km arasında etkin olduğu düşünülmektedir. REDET-II  Elektronik savunma (ES) ve elektronik taarruz (ET) yapabilen mobil bir sitemdir. Sistem elektronik savunma (ES) yaparken KORAL sistemini tamamlar. Sistem sahadaki bütün sinyallerin takibini gerçekleştirir. Böylece dost ve düşman kuvvetlerin sinyallerinin ayırımını sağlar. Bu sayede KORAL sistemine hangi sinyale saldıracağını ya da saldırmayacağını bildirir. Bazı özel durumlarda REDET-II elektronik taarruz (ET) gerçekleştirebilir. REDET-II elektronik harp alanında Türkiye’ye sınıf atlatmıştır. MİLKAR-3A3 ASELSAN tarafından geliştirilmiştir. Modüler yapıdadır. Sistem V/UHF frekans bandını kullanan sistemlere elektronik taarruz gerçekleştirmek için üretilmiştir. Düşman kuvvetlerin anlık değişen frekans aralıklarındaki haberleşmelerini takip, tespit ve teşhis işlemini gerçekleştir. Bu sinyalleri karıştırıp yönlendirir. Hedefin tespitini yapabilmek için elektronik destek (ED) özelliğine sahiptir. HAVA SOJ Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın ihtiyaçları doğrultusunda başlatılan projedir. Sistemler Türkiye tarafından üretilecektir. Üretilen sistemler dışarıdan temin edilecek dört uçakta kullanımı planlanmaktadır. Bu sayede hava unsurlarına ciddi oranda elektronik harp yeteneği kazandırılacak. Düşman kuvvetlerinin bütün telsiz radar sistemleri ve bütün elektronik teçhizatı bu sistem sayesinde havadan tespit ve teşhis edilebilir. Sistem tespit ve teşhisin ardından elektronik taarruz gerçekleştirebilir. KAYNAKÇA T.C. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayi Başkanlığı Defance Turk ASELSAN SavunmaSanayiST BAE Systems