Plastikleri Parçalamak için Yapay Zeka Destekli Enzim Geliştirildi

Bilim insanları plastikleri bir haftada parçalayan bir enzim oluşturmak için yapay zekayı kullandı. Texas Üniversitesi’ndeki bir grup bilim insanı çevreci bir yaklaşım ile doğada çözünmesi yüzyıllar alan plastikler için yapay zeka destekli enzim geliştirdi.

Plastikler günümüzde hemen hemen her alanda kullanılan ürünler olmasına rağmen doğaya verdiği zarar ile de bir o kadar gündeme geliyor. Dünyanın önemli sorumların biri plastik kullanımı ve bu kullanım sonucunda oluşan atıklar. Öte yandan bunu çözmek için çok fazla seçenek olmadığını söyleyebiliriz. Hayatın bu kadar içinde yer alan plastiklerden kaçınmak imkansız. Ancak doğaya çöp olarak bırakılan milyonlarca plastiğin yüzlerce yıl sonra hala var olacağı gerçeği de açıkça ortadadır. Plastikler, dayanıklı olduğu için oldukça kullanışlı ürünlerdir bu yüzden avantajı ve dezavantajı bulunuyor. 

Texas Üniversitesi'nden bir bilim insanı ekibi tam da bunun için yardımcı olabilecek bir araç üzerinde çalışıyor. Plastikleri sadece bir hafta içinde parçalayabilen yapay zeka destekli bir enzim geliştirdiler.

İlginizi Çekebilir: Uzay Kirliliği Nedir? Sebepleri Nelerdir?

PET’ler Dünyadaki Plastik Atıkların Yüzde 12’sini Oluşturuyor

Yaygın olarak PET olarak bilinen polietilen tereftalat şeffaf, güçlü ve hafif bir plastiktir. Aynı zamanda polyesterin kimyasal adıdır. PET en yaygın olarak yiyecek ve içecek ambalajlarında kullanılır. Öyle ki UT ekibinin geçen hafta Nature'da yayınladığı makaleye göre, bu tür plastik dünyadaki tüm plastik atıkların yüzde 12'sini oluşturuyor.

Gazetenin yazarlarından Hal Alper, yapabilecek tek şeyin, plastikleri monomerlerine ayırabilmek olduğunu söyledi. Alper, enzimin yaptığının da tam olarak bu olduğunu ifade etti. Daha sonra orijinal monomere sahip olunduğunda, sıfırdan taze plastik yapıyormuş gibi olduğunu söyledi. Özellikle bunun için ek petrol kaynakları kullanmaya gerek kalmadığını belirtti. Böylece bu bileşenlerin daha sonra yeni plastik yapmak için yeniden kullanılabileceğine dikkat çekti.

Plastiği parçalayan enzimler, doğal olarak oluşan bakterilerde bulunabilir. Ancak plastik yeme işlerini yalnızca oldukça spesifik sıcaklık ve pH ortamlarında yaparlar. UT ekibi, protein yapılarındaki amino asitlerin konumlarını tahmin etmek için bir makine öğrenimi algoritması eğitti. Ayrıca çeşitli sıcaklıklarda ve pH'larda çalışan birini bulmak için farklı dizileri test etti.

Ekip, geliştirdikleri yapay zeka destekli enzime FAST-PETase adını verdi. Bu isim işlevsel, aktif, kararlı ve toleranslı PETaz anlamına geliyor. 51 farklı plastiği spesifik olmayan sıcaklık ve pH koşullarında parçalayabiliyor. Ayrıca tam çözünme, genel olarak sekiz günden daha az sürdü.

Bir sonraki adım ise, sürecin verimli ve uygun maliyetli bir şekilde nasıl ölçeklendirileceğini bulmak gibi görünüyor. İklim krizine benzer şekilde dünyanın plastik sorununa tek bir çözüm getirilmesini beklememek gerekir. Çözüm her ne olursa olsun, plastikler uygulanabilir ve sürdürülebilir alternatiflerle değiştirmeli. Plastik kullanımını terk etmek, yaşamın bu kadar gerçeği içindeyken bir hayli zor. Ancak onu hızla parçalayabilen bir enzim geliştirilmiş olması oldukça umut vadedici.