NASA (Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi), Nisan ayı başında SpaceX şirketi ile Ay’ın yüzeyine astronotları indirecek olan kapsülün inşası için 2,89 milyar dolar değerinde kontrat imzalama kararını bildirmişti. Bu kontratı almak isteyen iki şirket daha vardı. Bunlar kurucusu Jeff Bezos olan Blue Origin şirketi ve Dynetics şirketi de kontrat alma yarışında varlardı.
Blue Origin şirketi bu kontrat anlaşması sonucundan memnun olmadığı için ABD Hükümet Sorumluluk Bürosu’na şikayet etmişlerdi. Origin şikayet etme sebeplerini şu şekilde açıklıyordu:
“NASA İnsanlı İniş Sistemi programında kusurlu bir satın alım gerçekleştirerek son dakikada kendi kalesine gol attı. NASA’nın kendi sözleriyle “yüksek riskli” bir seçim yaptılar. Bu kararları rekabet fırsatlarını ortadan kaldırıyor, önemli ölçüde tedarik tabanını daraltıyor ve gecikmeye sebep olmakla kalmıyor, Amerika’nın Ay’a dönüşünü de tehlikeye atıyor.”
Kontrat yarışında olan diğer bir şirket Dynetics de bu konu hakkında şikayet ettiğini bildirdi. Açıklamaları ise şu şekilde idi :
“NASA’nın teknik değerlendirme unsurlarının yanı sıra çeşitli yönlerle satın alma süreci ile ilgili sorunlar ve endişeler vardır.”
İhale Askıya Alındı
NASA yörüngede dönen uydumuz olan Ay’a tekrardan insan indirmek için kolları sıvamıştı. Zamanlarının önemli bir kısmını harcadıkları ve bu kapsamda ortaya çıkan Artemis projesinin en önemli noktalardan biri olan insan indirme sistemi (human landing system- HLS) için SpaceX ile anlaşmaya varmışlardı. Ancak bir son dakika haberi ile 2.89 milyar dolar karşılığında imzaladıkları anlaşma, askıya alındı.
SpaceX’in NASA’dan aldığı 2.89 milyar dolarlık anlaşmayı askıya almalarının sebebi ise başta anlattığımız Blue Origin ve Dynetics şirketlerinin yaptığı şikayetler sonucunda askıya alındığı öğrenildi.
Bunlar sonucunda NASA 26 Nisan’da yapılan başvurunun sonuçlanana kadar insan indirme sistemi (HLS) askıya alındığı duyuruldu.
SpaceX’in kazandığı bu ihale sonrası NASA şöyle bir açıklama yapmıştır:
“Bu yetkiyle NASA ve ortaklarımız, 21. yüzyılda Ay’ın yüzeyine düzenlenecek insanlı deneme görevini gerçekleştirirken kadın erkek eşitliği ile uzun döneme yayılacak derin uzay keşfi alanlarında da önemli adımlar atacak. Söz konusu adımla insanlık, uydumuzun sürdürülebilir keşfine yönelik bir çaba içine girecek ve gözlerimiz Mars’ın da içinde bulunduğu çok daha diyarlara dikilecek.” ifadeleri yer almıştı.